Gharkul Yojana: एकाच घरातील 2 भावांना घरकुल योजनेतून मिळणाऱ्या घराचा फायदा मिळतो का? बघा या प्रश्नाचे उत्तर

स्वतःचं हक्काचं घर असावं, हे प्रत्येकाचं स्वप्न असतं. पण वाढती महागाई, कमी उत्पन्न आणि आर्थिक अडचणी यामुळे हे स्वप्न अनेकांसाठी अपूर्णच राहतं. याच गोष्टीचा विचार करून केंद्र सरकारने 2015 मध्ये प्रधानमंत्री आवास योजना (PMAY) सुरू केली, जी ग्रामीण आणि शहरी भागातील गरजूंना पक्कं घर मिळवून देण्यासाठी आहे. पण, एक प्रश्न अनेकांच्या मनात येतो – एकाच घरातील 2 सख्ख्या भावांना या योजनेचा लाभ मिळू शकतो का? आजच्या या ब्लॉगमध्ये आपण याच प्रश्नाचं उत्तर सविस्तरपणे जाणून घेणार आहोत. चला, तर मग सुरू करूया!

Gharkul Yojana म्हणजे काय?

प्रधानमंत्री आवास योजना, ज्याला आपण घरकुल योजना म्हणतो, ही भारत सरकारची एक महत्त्वाची योजना आहे. याचा मुख्य उद्देश आहे की प्रत्येक बेघर कुटुंबाला आणि कच्च्या घरात राहणाऱ्यांना पक्कं घर मिळावं. ही योजना दोन भागांत विभागली आहे:

• PMAY-Grameen (ग्रामीण): ग्रामीण भागातील लोकांसाठी, जिथे 1.5 लाख रुपयांपर्यंत आर्थिक मदत मिळते.
• PMAY-Urban (शहरी): शहरी भागातील लोकांसाठी, जिथे EWS, LIG आणि MIG श्रेणींना घरासाठी loan किंवा सब्सिडी मिळते.

महाराष्ट्रातही ही योजना रमाई आवास योजना, शबरी आवास योजना, मोदी आवास घरकुल योजना यासारख्या स्थानिक योजनांसोबत जोडली गेली आहे. या योजनांद्वारे अनुसूचित जाती (SC), अनुसूचित जमाती (ST), नवबौद्ध आणि इतर मागासवर्गीय (OBC) कुटुंबांना प्राधान्य दिलं जातं.

एकाच घरातील दोन भावांना लाभ मिळू शकतो का?

हा प्रश्न खूप सामान्य आहे, विशेषतः ज्या कुटुंबात दोन भाऊ एकाच घरात राहतात, पण त्यांचं स्वतःचं कुटुंब आहे. मग याचं उत्तर काय? चला, याबाबत स्पष्ट माहिती घेऊया.

प्रधानमंत्री आवास योजनेच्या नियमांनुसार:

• घरकुल योजनेचा लाभ हा ‘कुटुंब’ या संकल्पनेवर आधारित आहे. यात पती, पत्नी आणि अविवाहित मुलं यांचा समावेश होतो.
• जर दोन सख्खे भाऊ एकाच घरात राहत असतील, पण त्यांचं कुटुंब वेगळं असेल (म्हणजे त्यांचं स्वतःचं रेशन कार्ड, आधार कार्ड आणि वेगळी कौटुंबिक ओळख), तर ते दोघेही स्वतंत्रपणे योजनेचा लाभ घेऊ शकतात.
• पण, जर दोघे भाऊ एकाच रेशन कार्डवर अवलंबून असतील आणि त्यांची कौटुंबिक ओळख एकच असेल, तर फक्त एकदाच लाभ मिळू शकतो.

महत्त्वाचं: लाभ मिळण्यासाठी तुमचं नाव सामाजिक, आर्थिक आणि जात सर्वेक्षण (SECC) 2011 च्या यादीत असणं गरजेचं आहे. तसंच, ग्रामसभेद्वारे तुमची पात्रता तपासली जाते.

कोण पात्र आहे योजनेच्या लाभासाठी?

घरकुल योजनेचा लाभ घेण्यासाठी काही पात्रता निकष आहेत. यामुळे तुम्हाला आणि तुमच्या भावाला लाभ मिळू शकेल की नाही, हे समजेल. खालील निकष पहा:

• बेघर कुटुंब: ज्यांच्याकडे स्वतःचं पक्कं घर नाही.
• कच्च्या घरात राहणारे: ज्यांचं घर कच्चं (उदा., मातीचं, ताडपत्रीचं) किंवा जीर्ण झालं आहे.
• आर्थिकदृष्ट्या कमकुवत: गरीबी रेखेखालील (BPL) कुटुंबांना प्राधान्य.
• जमीन मालकी: घर बांधण्यासाठी किमान 269 चौरस फूट जमीन असणं गरजेचं. जर जमीन नसेल, तर काही योजनांमध्ये जमीन खरेदीसाठी 50,000 रुपयांपर्यंत सब्सिडी मिळते.
• कागदपत्रे: आधार कार्ड, रेशन कार्ड, उत्पन्नाचा दाखला, जातीचा दाखला (SC/ST/OBC साठी), आणि जमिनीच्या मालकीचे कागदपत्र.

दोन भावांनी अर्ज कसा करावा?

जर तुम्ही आणि तुमचा भाऊ दोघेही योजनेचा लाभ घेऊ इच्छित असाल, तर खालील स्टेप्स फॉलो करा:

1. वेगळी कौटुंबिक ओळख तयार करा: तुमच्याकडे स्वतंत्र रेशन कार्ड आणि आधार कार्ड असणं गरजेचं आहे. जर तुम्ही एकाच रेशन कार्डवर अवलंबून असाल, तर आधी रेशन कार्ड वेगळं करा.
2. पात्रता तपासा: तुमचं नाव SECC 2011 यादीत आहे का, हे ग्रामपंचायतीत जाऊन तपासा.
3. ऑनलाइन अर्ज करा: PMAY-Grameen साठी pmayg.nic.in या वेबसाइटवर जा आणि apply online ऑप्शन निवडा. तुमचा आधार नंबर आणि मोबाइल नंबर टाकून रजिस्ट्रेशन करा.
4. कागदपत्रे तयार ठेवा: आधार कार्ड, रेशन कार्ड, उत्पन्नाचा दाखला, जमिनीचे कागदपत्र आणि पासपोर्ट साइज फोटो तयार ठेवा.
5. ऑफलाइन अर्ज: जर तुम्हाला mobile app किंवा ऑनलाइन प्रक्रिया अवघड वाटत असेल, तर ग्रामपंचायत किंवा ब्लॉक डेव्हलपमेंट ऑफिसमध्ये अर्ज करा.
6. स्थानिक अधिकाऱ्यांशी संपर्क: तुमच्या गावातील ग्रामसेवक किंवा तहसील कार्यालयात संपर्क साधा आणि योजनेची पुढील प्रक्रिया समजावून घ्या.

योजनेचे फायदे आणि मर्यादा

घरकुल योजनेचा लाभ घेण्याचे अनेक फायदे आहेत, पण काही मर्यादाही आहेत. याची माहिती खालील तक्त्यात देत आहे:बाबफायदेमर्यादाआर्थिक मदत 1.2 ते 1.5 लाख रुपये ग्रामीण भागात, शहरी भागात loan आणि सब्सिडी एकाच रेशन कार्डवर फक्त एकदाच लाभ जमीन खरेदी जमीन नसलेल्यांना 50,000 रुपये सब्सिडी जमिनीची मालकी असणं आवश्यक स्वच्छ भारत अभियान घरासोबत शौचालयासाठी 12,000 रुपये अतिरिक्त अनुदान सर्व कागदपत्रे पूर्ण असणं गरजेचं पारदर्शकता SECC 2011 आणि ग्रामसभेद्वारे पात्रता तपासणी प्रक्रिया थोडी वेळखाऊ असू शकते

महाराष्ट्रातील काही विशेष योजना

महाराष्ट्रात केंद्र सरकारच्या PMAY सोबतच काही राज्य सरकारच्या योजना आहेत, ज्या विशेषतः SC, ST, OBC आणि नवबौद्धांसाठी आहेत. यामध्ये:

• रमाई आवास योजना: अनुसूचित जाती आणि नवबौद्धांसाठी. आतापर्यंत 1.5 लाख घरं बांधली गेली आहेत.
• मोदी आवास घरकुल योजना: OBC साठी, जिथे 3 वर्षांत 10 लाख घरं बांधण्याचं उद्दिष्ट आहे.
• शबरी आवास योजना: अनुसूचित जमातींसाठी.
• यशवंतराव चव्हाण मुक्त वसाहत योजना: विमुक्त जाती आणि भटक्या जमातींसाठी.

या योजनांमुळे एकाच घरातील दोन भावांना लाभ मिळण्याची शक्यता वाढते, जर त्यांची कौटुंबिक ओळख वेगळी असेल.

अर्ज करताना काय काळजी घ्याल?

• कागदपत्रे पूर्ण करा: कोणताही कागदपत्र राहू देऊ नका, नाहीतर अर्ज नाकारला जाऊ शकतो.
• स्थानिक अधिकाऱ्यांशी संपर्क: ग्रामपंचायत किंवा तहसील कार्यालयात नियमित फॉलोअप घ्या.
• ऑनलाइन पोर्टल वापरा: PMAY च्या अधिकृत वेबसाइटवर किंवा mobile app वर तुमच्या अर्जाचा स्टेटस तपासा.
• वेळेत अर्ज करा: योजनेच्या जाहीर केलेल्या डेडलाइन लक्षात ठेवा.

विशेष परिस्थितींमध्ये काय?

काही विशेष परिस्थितींमध्ये, जसं की विधवा, अपंग, पूरग्रस्त किंवा नैसर्गिक आपत्तीग्रस्त कुटुंबांना प्राधान्य दिलं जातं. जर तुम्ही आणि तुमचा भाऊ अशा श्रेणीत येत असाल, तर तुम्हाला लवकर लाभ मिळण्याची शक्यता आहे. तसंच, जर तुमच्यापैकी कोणाकडे जमीन नसेल, तर मोदी आवास घरकुल योजना अंतर्गत जमीन खरेदीसाठी 50,000 रुपये मिळू शकतात.

या योजनेचा लाभ घेण्यासाठी तुम्ही आणि तुमचा भाऊ स्वतंत्रपणे पात्र असाल, तर दोघेही apply online करू शकता. फक्त कागदपत्रं आणि पात्रता नीट तपासून घ्या.

तुम्हाला याबाबत अजून काही प्रश्न असतील, तर खाली कमेंट करा किंवा स्थानिक ग्रामपंचायतीत संपर्क साधा. स्वतःचं घर मिळवण्याची ही सुवर्णसंधी गमावू नका!